Bruksela chce odeprzeć chińską konkurencję w wietrze. Cel – wzmocnić europejski przemysł  

Podwoić moc 

W swoim orędziu o stanie Unii wygłoszonym we wrześniu 2023 roku przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen sformułowała wyzwania stojące przed europejskim przemysłem energii wiatrowej. Zobowiązała się do zapewnienia, że ​​przyszłość energii wiatrowej „zrodzi się w Europie” – i obiecała nowy pakiet wsparcia dla tej gałęzi przemysłu.  

Komisja przedstawiła pakiet dotyczący energii wiatrowej. Przedstawia szereg działań, które można szybko podjąć, aby wzmocnić europejski przemysł energii wiatrowej. Część z nich przeznaczona jest dla UE, część dla państw członkowskich, a część dla branży.  

Europejska strategia energetyczna REPowerEU zakłada ponad 500 GW energii wiatrowej do 2030 roku, w porównaniu z obecnymi 205 GW. Aby to osiągnąć Europa musi wzmocnić i rozszerzyć swój łańcuch dostaw tego typu zielonej energii. 

Łańcuch dostaw energii wiatrowej obecnie boryka się z wieloma problemami. Koszty produkcji gwałtownie wzrosły w ciągu ostatnich 2 lat. Dodatkowym utrudnieniem są utrzymujące się wąskie gardła w zakresie pozwoleń. – Kulejący projekt aukcji w wielu krajach osłabił przychody zarówno deweloperów farm wiatrowych, jak i producentów turbin. Producenci i ich dostawcy muszą zwiększyć produkcję i zbudować nowe fabryki. Aby tego dokonać, potrzebują jednak wsparcia finansowego i innego wsparcia, politycznego – podkreśla europejskie stowarzyszenie wiatrowe WindEurope. 

Jednocześnie – jak dodają europejscy producenci – chińscy producenci turbin wiatrowych zaczynają pozyskiwać zamówienia w Europie. Oferują tańsze turbiny i warunki „odroczonej płatności”, nieuczciwie dotowane przez państwo chińskie. 

Plan wsparcia 

Plan przedstawiony przez Komisję Europejską ma na celu wzmocnienie europejskiego przemysłu energii wiatrowej. W pakiecie zaproponowano Plan Działań dotyczący Energetyki Wiatrowej, który określa 15 obszarów i kroków, wspierających przemysł jakże istotny z perspektywy długofalowych celów unijnych. 

Kluczowym elementem jest projektowanie aukcji dla wiatru. Komisja proponuje zestaw kryteriów wstępnej kwalifikacji projektów. Kryteria te decydują o tym, czy projekt może wziąć udział w aukcji energii wiatrowej. Obejmują one bezpieczeństwo danych i cyberbezpieczeństwo, ochronę środowiska i zdolność do dostarczania. 

Komisja podkreśla również ogromne znaczenie indeksowania przez państwa członkowskie swoich cen i stawek aukcyjnych. Niewłaściwa indeksacja stanowi obecnie duży problem. Deweloperzy farm wiatrowych wygrywają aukcję z określoną ceną, ale gdy rok później przychodzi do etapu zamówień na turbiny, koszty rosną przez galopującą inflację i cena aukcyjna nie jest możliwa do utrzymania. 

Następnie plan działania określa szereg środków, mających pomóc w finansowaniu inwestycji w nowe fabryki, infrastrukturę i siłę roboczą związaną z energią wiatrową. KE proponuje podwoić środki dostępne na produkcję przy użyciu czystych technologii w ramach kolejnego zaproszenia do składania wniosków w ramach unijnego funduszu innowacyjnego z pulą sięgającą 1,4 miliarda euro. 

Kluczową rolę odgrywa także Europejski Bank Inwestycyjny (EBI). Do końca 2023 roku zapewnia narzędzia ograniczające ryzyko i gwarancje w celu pokrycia ryzyka, jakie narażają banki prywatne na pożyczki dla branży wiatrowej. EBI zmienił także swoją politykę kredytową w celu finansowania produkcji, oprócz szerokiego finansowania farm wiatrowych. 

W planie działania wzywa się także do poprawy wykorzystania energii wiatrowej. Krajowe plany aukcyjne zostaną teraz opublikowane na unijnej platformie cyfrowej. W ramach zmienionych krajowych planów w zakresie energii i klimatu na rok 2030 państwa członkowskie UE będą musiały opracować 10-letnie plany wykorzystania energii wiatrowej, w tym perspektywy na rok 2040. 

Komisja w pełni wykorzysta także instrumenty handlowe, którymi dysponuje, aby zapewnić równe warunki konkurencji z konkurentami spoza Europy. Komisja będzie uważnie monitorować potencjalnie nieuczciwe praktyki handlowe, takie jak subsydiowanie produktów związanych z energią wiatrową importowanych do UE, i jest gotowa uruchomić odpowiednie instrumenty polityki, np. rozporządzenie UE w sprawie subsydiów zagranicznych. 

Plan działania ma także na celu dalsze przyspieszenie wydawania pozwoleń na nowe farmy wiatrowe. Do końca 2023 roku Komisja uruchomi specjalne narzędzie, które pomoże państwom członkowskim w cyfryzacji procesów wydawania zezwoleń. Europejski przemysł wiatrowy opracowuje już cyfrowe narzędzie online do wydawania zezwoleń EasyPermits, które jest obecnie pilotażowo prowadzone przez lokalne władze wydające pozwolenia w Danii i Polsce. Dzięki temu pracownicy mogą realizować trzy razy więcej projektów niż dotychczas. EasyPErmits poprawia także wymianę informacji i wzmacnia odpowiedzialność wobec lokalnych społeczności i deweloperów. 

Polska na ścieżce rozwoju  

Co więc stanie się dalej? Pakiet Energetyki Wiatrowej określa działania dla Komisji Europejskiej, EBI, państw członkowskich UE oraz dla branży wiatrowej. Wszyscy będą musieli odegrać swoją rolę. A działania należy podjąć jak najszybciej, nie czekając na nowe przepisy UE. Komisja proponuje zapisać wsparcie dla Pakietu w specjalnej Karcie Energii Wiatrowej, która ma zostać podpisana do końca roku. 

Janusz Gajowiecki, prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej, podkreśla, że zaproponowane przez KE działania są spójne z kierunkami rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce. Branża wiatrowa w naszym kraju od lat skupia się na rozwijaniu lokalnego łańcucha dostaw. – Jako Stowarzyszenie lobbujemy za usprawnieniem procedur planistycznych i permittingowych, bo wiemy, że nowe miejsca pracy, wzrost usługodawców i współpraca międzynarodowa to szansa dla rynku energetyki wiatrowej w Polsce i doskonałe warunki do szybkiego wzrostu gospodarczego. Pomimo, że polski rynek boryka się z podobnymi problemami co europejski, tylko w mniejszej skali, inwestycje wiatrowe stają się kluczowym filarem transformacji energetycznej naszego kraju, a łączna moc z wiatru onshore i offshore w 2030 roku ma wynieść 20 GW – wskazuje prezes PSEW.