Wodór i biometan zbliży UE i Ukrainę?

Eksport biometanu i wodoru z Ukrainy

Ukraina, jako region sąsiadujący z Unią Europejską, stwarza możliwości oraz jest opłacalna w zakresie transportu wodoru rurociągiem do UE. Ponieważ transport wodoru rurociągiem jest tańszy niż transportem statkiem czy innymi środkami, Ukraina posiada w tej kwestii konkurencyjną przewagę. Niemcy mogą stać się jednym z najbardziej zainteresowanych krajów importem wodoru z Ukrainy, ponieważ nie mają wystarczająco dużo wolnej ziemi do budowy obiektów do produkcji czystego wodoru.

Zawarte porozumienie w lutym 2023 roku między Komisją Europejską a rządem Ukrainy skoncentrowane na biometanie, może być przełomowe dla całego regionu. Harmonizacja przepisów i inwestycje w technologie biometanowe są kluczem do stworzenia efektywnego łańcucha dostaw tego surowca do krajów UE. Ukraina ma szansę stać się ważnym partnerem w tej dziedzinie. Ukraina przechodzi obecnie ważną transformację, zwłaszcza w obszarze energetycznym. W coraz większym stopniu zauważalne jest znaczenie produkcji biogazu i biometanu w kontekście globalnych zmian w sektorze energetycznym.

REPowerEU szacuje, że Unia Europejska do 2030 roku będzie potrzebowała nawet 35 miliardów metrów sześciennych biometanu rocznie. Ukraina może potencjalnie dostarczyć do 20 procent tej ilości, co potwierdzają dane Bioenergy Association of Ukraine. prognozy wskazują na potencjalną produkcję od 10 do 21 miliardów metrów sześciennych biometanu rocznie na terenie Ukrainy. Obecnie na Ukrainie działa 77 biogazowni, natomiast pierwsza biometanownia rozpoczęła działalność w regionie Czernihów w kwietniu 2023 roku. Produkuje ona 3 mln m3 biometanu rocznie, a oczyszczanie biogazu do biometanu następuje z wykorzystaniem technologii membranowej.

W kontekście wodoru, badania Instytutu Fraunhofer z kwietnia 2023 roku wskazują, że  z ekonomicznego punktu widzenia produkcja zielonego wodoru jest obecnie zbyt droga i wymaga znaczącego wsparcia finansowego, aby stać się konkurencyjna kosztowo. Przy finansowym i technologicznym wsparciu ze strony UE, do 2030 roku na Ukrainie można by zainstalować elektrownie wiatrowe o mocy 11 GW oraz elektrownie fotowoltaiczne o mocy 11 GW, by produkować zielony wodór (10 GW elektrolizy) zarówno na eksport, jak i dla rynku krajowego.

Potencjał magazynowania wodoru w podziemnych zbiornikach na Ukrainie szacowany jest na 109 TWh, co jest imponującą wartością. Niemniej jednak, wiele tych miejsc magazynowania znajduje się daleko od kluczowych miejsc produkcji oraz tras tranzytowych, co może wpłynąć na koszty transportu i magazynowania.

Aby eksport wodoru z Ukrainy do UE mógł odbywać się sprawnie, Ukraina musi dostosować się do europejskich standardów w zakresie wodoru oraz stosować się do europejskich zasad podczas eksportu. Istnieje wiele przeszkód dla transgranicznego handlu i wykorzystania wodoru oraz biometanu. Pierwszym krokiem jest oczywiście zakończenie wojny ukraińsko-rosyjskiej i zwycięstwo Ukrainy, co pozwoli na jej integrację z UE.  Ponadto istnieje konieczność modernizacji ukraińskiej sieci dystrybucji gazu o długości 350 000 km, która będzie kosztować 10-15 miliardów euro.

Strategiczna współpraca polsko-ukraińska

Szybki rozwój odnawialnych źródeł energii oraz kierunek w stronę dekarbonizacji, pogłębienie współpracy ukraińsko-polskiej w obszarze  zielonych gazów, takich jak wodór, biometan, ma ogromny potencjał. Rozwiązanie problemu konwersji rurociągów do transportu wodoru ułatwi obecność kilku równoległych linii biegnących w jednym korytarzu. Pozwoli to na etapowe przekształcanie infrastruktury, minimalizując wpływ na jej pojemność.

Polska może stać się  pomostem dla ukraińskiego, zielonego wodoru i biometanu w przypadku owocnej współpracy między Komisją Europejską a rządami narodowymi w szerszym kontekście wspólnej europejskiej polityki klimatycznej i energetycznej. Jako kraj graniczący zarówno z Niemcami, jak i Ukrainą, Polska jest naturalnym partnerem w transporcie wodoru, ze względu na swoje położenie geopolityczne. Kluczową przeszkodą w rozwoju tego sektora wydaje się być polski system regulacyjny. Jasne przepisy są niezbędne dla rozwoju rynku wodoru. Istnieje wiele kwestii. Rynek wodoru i biometanu wymaga elastycznych regulacji, w tym stworzenie systemu wsparcia, który pozwoli na zaangażowanie funduszy inwestycyjnych w te sektor w większej skali.

Podsumowanie

Rozwijająca się współpraca pomiędzy Unią Europejską a Ukrainą w zakresie zielonych gazów ma potencjał przynieść wiele korzyści dla wszystkich stron. Inwestycje w technologie oraz infrastrukturę oraz zrozumienie potrzeb i możliwości każdego z partnerów są kluczem do sukcesu w tym obszarze. Rozwój sektora energetycznego w Europie w kontekście biometanu i wodoru jest kluczowy dla przyszłości i bezpieczeństwa regionu. Ukraina, choć posiada olbrzymi potencjał w zakresie produkcji biometanu i wodoru, wciąż musi nadrobić zaległości w porównaniu z innymi krajami europejskimi. Konieczne są inwestycje w technologie obniżające koszty jego produkcji, stworzenie sprzyjających ram prawnych oraz rozbudowa infrastruktury przesyłowej. Warto również zwrócić uwagę na konieczność zwiększenia świadomości społecznej w zakresie korzyści związanych z wykorzystaniem biometanu i wodoru. Współpraca pomiędzy krajami UE i Ukrainą, jest kluczem do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego regionu.