Atom może obniżyć hurtowe ceny energii elektrycznej na rynku spot, problemem pozostaje jego finansowanie

Szanse i wyzwania

Jak wskazano w raporcie Zenith Energy “Finansowanie energetyki jądrowej w Polsce oraz jej wpływ na hurtowe ceny energii elektrycznej”, energetyka jądrowa ma szansę obniżyć hurtowe ceny energii elektrycznej na rynku spot. Wynika to z zasady działania mechanizmu merit order, gdzie wzrost wolumenu mocy oferowanej po niskich cenach  oznacza, że do pokrycia godzinowego zapotrzebowania systemu moce o wysokich krańcowych ofertach cenowych wykorzystywane są rzadziej. 

Zgodnie z przedstawionymi w raporcie symulacjami, jednostkowy koszt zmienny wytwarzania energii elektrycznej z atomu wielkoskalowego wynosi 82 zł/MWh, co jest nieporównywalnie niższą ceną niż koszt zmienny dla nowych bloków węglowych (ok. 545-565 zł/MWh). Wynika to przede wszystkim z obciążenia kosztami emisji CO2. 

Energetyka jądrowa stanowi jeden ze sposobów stabilizacji systemów energetycznych przy wysokiej niestabilności OZE. Jednocześnie, wielkoskalowy atom może redukować generację energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, a skala zjawiska będzie tym większa, im większe będą wolumeny mocy zainstalowanej w energetyce jądrowej przy jednoczesnym braku magazynów energii bądź połączeń transgranicznych, umożliwiających eksport nadwyżek. 

Jak podkreślono w raporcie, jednym z palących problemów związanych z budową elektrowni jądrowej jest sposób jej finansowania. Projekt budowy atomu charakteryzuje się wysokimi początkowymi kosztami kapitałowymi i długimi okresami budowy, a także niskimi i stabilnymi kosztami operacyjnymi oraz długimi okresami zwrotu. Dlatego też koszt finansowania jednostki jest kluczowym czynnikiem wpływającym na wysokość kosztów wytwarzanej energii elektrycznej.

W przeszłości finansowanie elektrowni atomowych przybierało głównie formę inwestycji rządowych. Obecnie podejście to ewoluuje w stronę  zaawansowanego project finance oraz modeli kooperacyjnych. Jak podkreślono w raporcie, partnerstwa  publiczno-prywatne (PPP) oraz joint ventures to coraz częściej wybierane modele współpracy.

PPP umożliwiają wykorzystanie kapitału i innowacyjności sektora prywatnego przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka dla stron publicznych, co jest niezbędne w kontekście skomplikowanych i kosztownych projektów infrastrukturalnych, jakimi są elektrownie jądrowe. Efektywne wykorzystanie tego modelu współpracy może przyspieszyć implementację nowych technologii, rozdzielić finansowe i operacyjne ryzyko, a także wprowadzić międzynarodowe standardy bezpieczeństwa i eksploatacji w lokalnych projektach energetycznych” – zaznaczono. Podejście to jest szczególnie adekwatne przy projektach małych reaktorów jądrowych SMR.