Wygasł amerykański Lend-Lease dla Ukrainy

Koniec dotychczasowego Lend Lease. Będzie kolejny?

Ukraine Democracy Defence Lend Lease Act został przyjęty przez Kongres USA 28 kwietnia 2022 roku stosunkiem głosów 417 do 10 przeciw. Podpisana został uroczyście w Białym Domu 9 maja, symbolicznie w dniu obchodzenia rocznicy zwycięstwa nad Niemcami w drugiej wojnie światowej. Ustawa dawała specjalne uprawnienia prezydentowi USA, które pozwalały na dzierżawę sprzętu wojskowego i amunicji na rzecz Ukrainy w celu ochrony przed rosyjską agresją. Przekazany sprzęt miał być w formie darowizny, z zastrzeżeniem, że po okresie walk sprzęt i wyposażenia miałby zostać zwrócony do USA lub uiszczona miała być za niego zapłata przez odbiorcę.

Był to pierwszy Lend Lease przyznany przez USA po drugiej wojnie światowej. W czasie wojny z aktu tego korzystał m.in. Związek Sowiecki, który otrzymywał z USA darowizny w postaci czołgów, samolotów, sprzętu transportowego, artylerii paliwa i żywności. Szacuje się, że bez tej pomocy ZSRS nie byłby w stanie odeprzeć niemieckiej inwazji w 1941 i 1942 roku.

W ciągu półtora roku obowiązywania ustawy na rzecz obrony ukraińskiej demokracji, nie skorzystano z jej zapisów ani razu. Leand Lease został wprowadzony jako alternatywa wobec trzech innych programów, z których dotychczas korzystały USA w realizacji wsparcia Ukrainy. Chodzi o Inicjatywę na rzecz wsparcia Ukrainy (USAI) Finansowania Zagranicznego Wojska (FMF) oraz w ramach wycofywania uzbrojenia z zapasów USA na podstawie aktów prezydenckich. Wszystkie trzy są dla Ukrainy całkowicie bez kosztowe w odróżnieniu od Leand Lease.

Leand Lease miał być opcją rezerwową w przypadku, gdyby nie udało się pozyskać stronników w Kongresie do finansowania wyżej wymienionych programów wsparcia. Jako iż dotychczas prezydent Biden otrzymywał środki o które aplikował, wykorzystanie zapisów ustawy Lend lease nie było konieczne. Mało tego. Od początku jego istnienia nie zawarto szczegółowych umów i rozwiązań pomiędzy Kijowem a Waszyngtonem w sprawie m.in. rozliczenia za udzieloną pomoc co jest wymagane w zapisach ustawy.

Dotychczasowa ustawa dotyczyła lat podatkowych 2022 i 2023. 1 października rozpoczął się w USA rok podatkowy 2024. Według byłego ambasadora Ukrainy w USA Walerija Czały, w projekcie ustawie budżetowej Pentagonu na 2024 roku znajduje się zapis o przedłużeniu Lend Lease na kolejny rok, jednak nie ma pewności czy zostanie przyjęty. Obecnie w amerykańskiej Izbie Reprezentantów panuje chaos związany z odwołaniem Kevina McCartyego z funkcji Spikera przy udziale kilku republikańskich deputowanych. Jednym z zarzutów wobec byłego już Spikera była jego zgoda na zbyt dużą pomoc przekazaną Ukrainie.

Źródło: BBC/US Congress