Kiedy nowy rząd?
Zgodnie z wynikami badania late poll sporządzonymi przez IPSOS, Prawo i Sprawiedliwość uzyskało 36,1 procent głosów, Koalicja Obywatelska 31 procent, Trzecia Droga 14 procent, Lewica 8,6 procent a Konfederacja 6,8 procent. Wskazuje to na razie na to, że PiS nie uzyska odpowiedniej większości w Sejmie, aby sformułować rząd, a partiom opozycyjnym miałoby przypaść w sumie 249 mandatów na 460 miejsc w Sejmie.
Obecnie kolejny krok legislacyjny przypada w udziale prezydentowi, którego zadaniem jest wyznaczenie nowego Prezesa Rady Ministrów. Konstytucja nie precyzuje, komu ma przypaść misja tworzenia nowego rządu, jednak do tej pory otrzymywał ją lider zwycięskiego ugrupowania – w tym wypadku Prawa i Sprawiedliwości. Niemniej jednak biorąc pod uwagę powyborczy rozkład sił w Sejmie, procedura powstania nowego gabinetu może się wydłużyć, a w wariancie najdłuższym (przy założeniu nieudzielenia przez Sejm nowemu rządowi wotum zaufania) może trwać nawet do 23 stycznia 2024 roku. Poszczególne kroki tworzenia nowego rządu opisaliśmy tutaj.
VAT, dopłaty do energii i podwyżki płac
Od początku lutego 2022 roku obowiązuje obniżona do zera procent stawka VAT na żywność – wcześniej była ona objęta 5-cio procentową stawką podatku. Celem tego rozwiązania było złagodzenie szybko rosnących cen, a zerowy VAT stał się jednym z kluczowych elementów tzw. tarczy antyinflacyjnej, a także bardzo kosztownym działaniem osłonowym. Jak zaznacza Business Insider, w 2023 roku oznaczał on ubytek 11 mld złotych z kasy państwa. W budżecie na 2024 rok nie zawarto przedłużenia zerowej stawki VAT na żywność, w związku z czym to do nowego rządu będzie należała decyzja co stanie się z tą formą wsparcia, która kończy się w 2023 roku.
Do kolejnej ważnej decyzji należy kwestia zamrożenia cen energii, która została podjęta pod koniec 2022 roku. Zgodnie z zapowiedziami minister klimatu i środowiska, Anny Moskwy, projekt ustawy jest już gotowy i czeka na decyzję polityczną, a rozstrzygnięcie dotyczące zamrożenia cen energii, gazu i ciepła na 2024 rok zapadnie po 15 października. Odmrożenie cen energii skutkowałoby znaczącym zwiększeniem cen dla odbiorców indywidualnych.
Następną kwestią pozostają podwyżki płac dla nauczycieli oraz budżetówki, które w projekcie ustawy budżetowej na 2024 rok mogą liczyć na wzrost na poziomie 12,3 procent. Lider Koalicji Obywatelskiej, Donald Tusk zapowiadał jednak, że po dojściu do władzy płace nauczycieli zostaną podwyższone o 30 procent, a budżetówki o 20 procent.
