Polskie firmy pomagają omijać sankcje na Rosję? Nadzwyczajne wzrosty eksportu

Nadzwyczajne wzrosty eksportu do Azji Centralnej

Od dłuższego czasu mówi się o wykorzystaniu przez Rosję importu równoległego tj. importu poprzez pośredników z innych państw. Proceder jest prosty. Fikcyjna firma lub pośrednik z kraju X zamawia towar podlegający sankcjom w Rosji. Towar ten trafia do firmy, a następnie jest przesyłany do odbiorcy końcowego w Rosji. W ten sposób Rosjanie pozyskują nie tylko Iphony, elektronikę, AGD ale także mikroczipy, kamery termowizyjne, systemy nawigacji – cały sprzęt, który potem montowany jest w rosyjskich modelach uzbrojenia. Sprawa nie dotyczy tylko Polski. Już wcześniej o procederze tym pisano w kontekście m.in. Niemiec.

Problem importu równoległego opisywał również na łamach POLON.pl Kacper Ochman, analityk i ekspert ds. Azji Centralnej.

Polskie firmy również biorą udział, świadomie lub nie świadomie, w tym procederze. Trudno bowiem uznać, że wzrost eksportu do Kirgistanu, Kazachstanu czy Uzbekistanu liczony w setkach procent jest normalnym zjawiskiem gospodarczym.

W grafice poniżej przedstawiono dane GUS dotyczące eksportu towarów i usług do wybranych państw: Rosja, Kazachstan, Uzbekistan, Turcja, Kirgistan, Gruzja, Armenia i Białoruś. Państwa te uchodzą za najczęstszy kanał dostaw zakazanych towarów do Rosji. Dane są przedstawione w ujęciu całorocznym.

Wartości eksportu podane są w euro. W zdecydowanej większości przypadków wzrost pomiędzy 2022 rokiem a poprzednimi jest znaczący. Dla porównania, w zestawieniu znalazła się Rosja. Jeszcze w 2021 roku polski eksport do tego państwa wyniósł prawie 8 mld euro. W 2022 roku spadł do 4,8 mld euro.

Tendencje wzrostowe eksportu zostały zachowane również w 2023 roku. Póki co GUS opublikował dane za 10 miesięcy roku, ale już one pokazują skalę. Wzrost procentowy odnosi się do 10 miesięcy 2022 roku.

Eksport do:

• Rosji – 3,1 mld euro – spadek o 21,2 procent
• Turcji – 3,8 mld – wzrost o 22 procent
• Kazachstanu – 1 mld euro – wzrost o 34,5 procent
• Gruzji – 195 mln euro – wzrost o 31 procent
• Uzbekistanu – 345 mln euro – wzrost o 54 procent
• Białorusi – 2,1 mld euro – wzrost o 58,9 procent
• Armenii – 198 mln euro – wzrost o 55,3 procent

Jednak największym wzrostem eksportu możemy pochwalić się do Kirgistanu. Do tego państwa w pierwszych 10 miesiącach 2023 roku polskie firmy sprzedały towary o wartości 381 mln euro, co stanowi wzrost w stosunku do 10 miesięcy 2022 roku o 496 procent. Od 2019 roku eksport ten zwiększył się o zawrotne 1900 procent. W całym 2022 roku eksport do tego państwa wyniósł 112 mln euro. Rok przed rosyjską inwazją polskie firmy wyeksportowały towary o wartości 22 mln euro.

Sprawdziliśmy również co stanowi główne składowe eksportu. Do większości z tych państw główną pozycją eksportową są „Maszyny i urządzenia mechaniczne i sprzęt elektroniczny” a także „pojazdy, statki powietrzne, jednostki pływające”. Co ciekawe, do Kirgistanu wyeksportowano również broń i amunicję o wartości 3,6 mln złotych. Poniżej dane GUS za pierwsze 10 miesięcy 2023 roku w przypadku eksportu do Kirgistanu. Wartości pieniężne (prawa kolumna) podawane w złotych.

Zgodnie z sankcjami UE nałożonymi na Rosję po jej inwazji na Ukrainę do państwa tego nie można sprzedawać wielu produktów m.in. wojskowych, podwójnego zastosowania, kamer, części elektronicznych, dronów, części samochodowych, gotowych samochodów oraz elementów pomagających rozwijać sektor energetycznych i wydobywczy,

Źródło: Główny Urząd Statystyczny